IJsland wil jongensbesnijdenis als eerste land in Europa verbieden

Uit religieuze hoek wordt heftig tegen het voorstel geprotesteerd. Daarbij beroepen woordvoerders van diverse geloven zich op 'respect voor een eeuwenoude culturele en religieuze traditie' en vragen ze 'tolerantie'. Zowel joodse-, moslim- als christelijke organisaties zijn tegen.  De Duitse kardinaal Reinhard Marx, voorzitter van de Commissie van bisschoppen van den Europese Gemeenschap, noemt het wetsvoorstel een ‘gevaarlijke aanval’ op de religieuze vrijheid. ,,Het criminaliseren van besnijdenis is een ernstige maatregel die grote zorgen baart.” In IJsland wonen alles bij elkaar 2.000 joden en moslims. Naar verluidt zouden IJslandse moslims al vaak naar andere landen moeten reizen om de besnijdenis te laten uitvoeren omdat de meeste IJslandse dokters medewerking weigeren. 

Vanuit joodse en islamistische hoek klinkt het dat het leven van joden en moslims met zo’n verbod onhoudbaar zou worden in het land. De vrees is dat de wet tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen zal aanjagen. Wereldwijd is een op de drie mannen besneden om religieuze redenen.

Volgens het wetsvoorstel worden de rechten van jongetjes geschonden met een ongevraagde besnijdenis. Bovendien zou de praktijk strijdig zijn met de kinderrechten van de Verenigde Naties. Er wordt door voorstanders van de wet ook gewezen naar meisjesbesnijdenis, die in de meeste Europese landen is verboden en sinds 2005 ook in IJsland. Volgens de initiatiefneemster van het wetsvoorstel, Silja Dögg Gunnarsdottir van de centrumrechtse Progressieve Partij mag er geen verschil worden gemaakt tussen jongens en meisjes. ,,We hebben het hier over kinderrechten. Iedereen mag geloven wat hij wil maar kinderrechten staan daarboven”, zegt ze tegen de Britse krant The Guardian. Ze verwacht dat andere Europese landen het voorbeeld van IJsland zullen volgens als de wet is aangenomen.

De Nederlandse artsenfederatie KNMG stelt op haar site dat niet-therapeutische circumcisie bij minderjarigen (jongensbesnijdenis) wordt beschouwd als een schending van de integriteit van het lichaam. ‘Dit grondwettelijk vastgelegde recht beschermt mensen tegen ongewilde ingrepen in of aan het lichaam. Volgens de KNMG mogen minderjarigen alleen blootgesteld worden aan medische handelingen als er sprake is van ziekte of afwijkingen, of als overtuigend aangetoond kan worden dat de ingreep in het belang is van het kind, zoals bij vaccinaties.’

In het IJslandse wetsvoorstel wordt de besnijdenis om religieuze redenen niet helemaal uitgesloten. Dat zou nog kunnen wanneer een jongen op een leeftijd komt dat hij de ingreep begrijpt.

De kwestie speelt regelmatig in andere Europese landen, maar tot nu toe heeft geen enkel Europees land een verbod uitgevaardigd. De Raad van Europa nam in 2013 al een (niet-bindende) resolutie aan waarin lidstaten het advies kregen om rituele besnijdenis van jongens niet zomaar toe te staan. Tenminste tot het kind oud genoeg is om er zelf over mee te praten.