Europese steun voor Angela Merkel

Merkel moet de tweedaagse top in Brussel kunnen verlaten met een geloofwaardige aanpak om het massaal doorreizen van migranten naar Duitsland te stoppen. Daarvoor heeft ze vooral Italië nodig. De steun van premier Conte heeft ze nog niet, wel die van de Spaanse premier Sanchez en de Griek Tsipras. Ook Finland en Luxemburg zegden Merkel hun steun toe, maar die is vooral politiek van belang: zij zijn geen belangrijke herkomstlanden van in Europa aangekomen migranten.

Volgens premier Rutte is het belangrijk dat de leiders vanavond gezamenlijk komen tot oplossingen om de ‘primaire’ migrantenstroom (over de Middellandse Zee) in te dammen. ,,Daarna moeten we dan afspraken maken om te voorkomen dat alle druk op een paar landen komt.'' Hij verwacht geen totaaloplossing. 

Het tegengaan dus van wat in jargon de ‘secundaire beweging’ heet: het doorreizen van asielzoekers naar voornamelijk Duitsland. Merkels opstandige CSU-vleugel dreigt die asielzoekers aan de grens tegen te houden als Merkel in Brussel geen oplossing voor elkaar bokst. Dat conflict loopt zo hoog op dat het Merkels coalitieregering bedreigt.

Merkel en Macron, die ongeveer gelijktijdig in Brussel aankwamen, zien voor het stoppen of afremmen van de migratie over de Middellandse Zee, net als Rutte, een solide oplossing in de door Raadsvoorzitter Tusk voorgestelde ‘ontschepingsplatforms’ in Noord-Afrika. Wel is daarvoor grondig overleg nodig met de betrokken Noord-Afrikaanse landen zelf. Het ‘schiften’ van de migranten in Noord-Afrika, waarbij oorlogsvluchtelingen door mogen en economische migranten terug moeten naar hun land van herkomst, kan ’een goede oplossing’ zijn, aldus Merkel, die dan wel wil dat ook de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR daarbij wordt betrokken.

Volgens Macron gaat het vandaag in de kern om de vraag of de lidstaten een Europese oplossing willen voor het migratieprobleem, dan wel nationale oplossingen. ,,Frankrijk zal een Europese aanpak verdedigen.''

Volgens de Ierse premier Leo Varadkar moet Europa ook de ‘pushfactoren’ aanpakken, de economische malaise thuis die veel migranten ertoe aanzet hun leven te riskeren om naar Europa te trekken. Brussel wil dat doen met economische steun, maar de miljarden die dat vergt komen bij de lidstaten maar mondjesmaat los. Volgens Varadkar en ook buitenlandchef Mogherini verkeert Europa momenteel meer in de greep van een politieke crisis over migratie, dan in die van een migrantencrisis. Mogherini, zelf Italiaanse: ,,De instroomcijfers liggen nu wel 80 procent lager dan in 2015.''

Naar verwachting zal het overleg tot diep in de nacht duren.