Chemiebedrijf 3M moet 2.000 euro schadevergoeding betalen aan gezin vanwege PFAS-vervuiling: ‘Kan belangrijk precedent zijn’

De zaak kwam er na een dagvaarding van gezin V. - een koppel veertigers en hun twee schoolgaande kinderen - uit Zwijndrecht. Volgens hen veroorzaakt 3M - jawel - ‘bovenmatige burenhinder’. De gezinsleden wonen al vijftien jaar op ongeveer een kilometer van het chemiebedrijf.

Tijdens graafwerken voor de Oosterweelverbinding bleek dat de gronden rond de site verontreinigd zijn met PFAS, wat allerlei gezondheidsproblemen kan veroorzaken. De gezinsleden lieten zich testen en in hun bloed werd PFAS-waarden vér boven de toegelaten hoeveelheid aangetroffen. ,,Bij de ouders van het gezin liggen die zo’n 5.000 tot 7.000 procent boven de grens, bij de kinderen 2.000 procent”, pleitte de advocaat van het gezin, Geert Lenssens, tijdens de behandeling van de zaak in februari. ,,Het gezin heeft ook een tuintje, waarin ze groenten kweekten. De bodem bleek zwaar vervuild”, aldus Lenssens.

Het gezin stapte naar de rechter om een schadevergoeding te eisen van het chemiebedrijf. De rechter oordeelt nu dat aan alle voorwaarden voldaan is. ,,Er is duidelijk sprake is van verontreiniging die hinderlijk is voor de buur. Die hinder is bovendien bovenmatig, aangezien de vastgestelde PFAS-waarden in het gebied waar het gezin woont abnormaal hoog zijn”, staat er in het vonnis.

Volgens de rechter is ‘het evenwicht tussen de buren verstoord’ en ‘dringt een herstel in de vorm van een vergoeding zich op’. ,,De eisende partij (het gezin, red.) kan hun onroerend goed niet langer volledig gebruiken waartoe het is bestemd, omwille van de verontreiniging.”

Aan elk van de vier familieleden wordt nu 500 euro toegewezen. Let wel: het gaat om een voorlopige of provisionele schadevergoeding. Als er later nog verdere schade (lichamelijke schade, waardevermindering van vastgoed en lucht-, bodem- en waterverontreiniging) wordt vastgesteld, kan het bedrag nog verder oplopen. ,,Eigenlijk moeten ze als een voorschot gezien worden. Daar komt dus nog een vervolg aan”, verduidelijkt persrechter Dirk Scheers.

Volgens Scheers staat de uitspraak van de vrederechter los van de intenties van 3M. ,,Deed het chemiebedrijf dit met opzet of werd er bijvoorbeeld een vergissing gemaakt bij het lozen? Dat maakt in se niet uit om toch van burenhinder te spreken.” 3M stelde dat er een vergunning voorzien was voor hun activiteiten. ,,Maar ook dat argument werd door de rechter van tafel geveegd”, aldus Scheers.

De uitspraak een belangrijk precedent vormen voor andere omwonenden die ook naar de rechter willen stappen. En de kans dat er straks ook effectief nieuwe claims volgen, is bijzonder groot. De zaak was immers bedoeld als een soort van ‘test case’, die de weg moet vrijmaken voor meer rechtszaken van omwonenden tegen 3M. Het gezin V. verenigde zich met tientallen andere buren van 3M onder de naam Darkwater 3M (een knipoog naar de film Dark waters , die gaat over de juridische strijd rond PFAS-vervuiling in het Amerikaanse Parkersburg, red.).

3M, dat tegen het vonnis hoger beroep kan aantekenen, heeft altijd volgehouden dat er geen sluitend wetenschappelijk bewijs is dat PFAS gezondheidsschade bij mensen veroorzaakt. De advocaten van de chemiereus hadden ook vragen bij de bevoegdheid van de rechter in dergelijke dossiers.