Over de keuze van een school voor voortgezet onderwijs (VO) hebben ouders en leerlingen meestal al ideeën; scholen hebben immers een reputatie, verhalen doen de ronde. Gericht zoeken kan ook! Bijvoorbeeld via de regionale voorselectie die deze krant voor je maakt. Met deze link ‘land’ je op een internetpagina die overzicht biedt op alle VO-scholen in de regio waar deze krant verschijnt, dichtbij maar ook wat verder weg. Hier kun je prima verder: filteren, inzoomen, vergelijken, kortom je oriënteren. Hou vooral rekening met het volgende:

Het begint dus met alle VO-scholen in de omgeving. Kijk niet op tegen een beetje afstand, maar sommige zijn echt te ver weg; die zijn er dan uit te filteren, net zoals je dat doet bij het zoeken van een product in het aanbod van een grote webshop. Het kan zijn dat je liever zoekt in een andere regio, vlakbij. Gelukkig ben je hier al aangekomen op de site van de VO Gids: klik bovenin op ‘De SchoolWijzer’. Nu is zoeken op plaatsnaam of postcode mogelijk.

Vóór alles: ieder kind heeft talent. Ook jij. Ook jouw kind. Het gaat erom dat je daar wat mee doet. Wat spreekt je aan? Het is belangrijk je niet blind te staren op het schooladvies, want via alle soorten opleidingen is er met elk talent iets te bereiken. Is het advies vmbo? Check dan eens hoeveel richtingen je daarmee op kunt, heel veel namelijk. Van slager tot elektricien, van loodgieter tot schipper op de binnenvaart, van kok tot hovenier, van kapper tot…. Het zijn beroepen waar veel vraag naar is, waar een goed salaris mee te verdienen valt en waar mooie dromen in waar te maken zijn.

Kies wat bij je past, een techneut kan misschien beter niet met vriend(inn)en meegaan naar een cultuurprofielschool. Natuurlijk is een omgeving vol bekenden veiliger en rustgevender: dat is ook belangrijk. Maar het kan bevrijdend zijn om juist nieuwe vrienden te (moeten) maken. Eén ding is zeker: daar ga je geen spijt van krijgen. Bovendien kun je je erop instellen, genoeg oudere scholieren die adviezen kunnen geven: stel je open, probeer jezelf te zijn, geef het de tijd, trek af en toe de stoute schoenen aan...

Geen zin in: een checklist? Toch maar proberen, ze zijn overal te downloaden, ook via de site waar je nu zit. Alle gewenste info zet je overzichtelijk onder en naast elkaar, van vijf scholen. Ouders en leerlingen hebben er bij het vergelijken van scholen goede ervaringen mee. Open Dagen zullen grotendeels online zijn in deze covid-weken, maar ook dan nog verzamel je heel wat info. En wie weet is het begin maart al mogelijk om toch nog even bij scholen langs te gaan.

Veel ouders zijn er gek op: examenscores. Scholen vermelden die percentages en gemiddelde eindcijfers altijd. Hecht er niet te veel waarde aan. De resultaten hangen altijd tussen de 90 en 100 procent, de eindcijfers tussen de 6 en de 7. De verschillen zijn marginaal. Extra’s die een school biedt en de sfeer zijn belangrijker. Voelt een kind zich prettig, dan leert hij ook beter.

Meer specifieke gewenste info is natuurlijk overal te vinden. Op de website scholenopdekaart.nl vind je onder meer onderzoeken die de tevredenheid van ouders meten. Ga daarvoor naar het tabblad Tevredenheid.

Sommige scholen krijgen van de Inspectie het predicaat Excellent, ze hebben dus bijzondere kwaliteiten. Ga daar maar niet te zeer op af: alleen scholen die zich opgeven komen in aanmerking voor deze titel. Ze zijn goed, maar dat betekent niet dat een school die niet heeft meegedongen dat niet is.

Deze termen worden gebruikt om de etnische samenstelling van het leerlingenbestand van een school te karakteriseren. Er is geen duidelijk onderzoek bekend naar een eventueel verband – op VO-scholen – tussen zwart, wit of gemengd enerzijds en de kwaliteit van onderwijs anderzijds. Als criterium voor een schoolkeuze lijkt het hoe dan ook weinig zinvol.

In de jaren 90 is het begonnen: steeds vaker proberen scholen leerlingen te werven met een thema (technasium, tweetalig onderwijs) of extra aanbod (Chinees, filosofie). Hier lopen ouders en leerlingen het gevaar door de bomen het bos niet meer te zien. En wat is het verschil? In het algemeen: een thema komt terug in alle lessen van de school of een onderwijstype (vmbo, etc.); extra aanbod is een aparte les of klas.

Vraag of zoek bij een school goed door: hoe ver gaat het thema of aanbod, hoeveel aandacht is ervoor? Soms klinkt het in de presentatie mooier dan het in de praktijk voorstelt.

Wat is dat nu weer? Veel ouders hebben er moeite mee. Het is de leermethode, de manier van aanbieden. Klassikaal, of gepersonaliseerd onderwijs of via individuele leerplannen: Montessori, Dalton... En nog veel meer. Sommige scholen bieden een mix aan. Oriënteer je, wat past bij mij / bij mijn kind?

Protestants-christelijk, openbaar, rooms-katholiek... In de praktijk kijken de meeste ouders eerder naar andere criteria voor een school, maar erop filteren kan.

Of ‘size matters’ hangt enorm af van de leerling. Groot of klein, beide hebben voor- en nadelen. Een kleine school is overzichtelijker en veiliger, maar je hebt minder mogelijkheden om door te stromen naar een ander type opleiding. Een grote scholengemeenschap heeft meer keuze aan thema’s en extra’s. Ook hier geldt: krijg je de kans, ga dan de sfeer peilen.

Wat is nou wat? De mavo was toch afgeschaft? Uit statistieken blijkt dat ouders vaak zoeken op ‘mavo’, ze zijn kortom de weg kwijt. Begrijpelijk, de wegen van onderwijswetgevers zijn soms ondoorgrondelijk. Vmbo-tl (theoretische leerweg) was sinds 1999 de nieuwe naam voor mavo, maar recent voeren veel scholen de benaming mavo weer in: ‘voor de duidelijkheid’, om deze leerweg te onderscheiden van andere vmbo-soorten.

Vanuit vmbo-gl (gemengde leerweg) en vmbo-tl kan de leerling doorstromen naar havo. Ook het onderscheid tussen die twee leerwegen is niet erg helder en ze zullen in de naaste toekomst dan ook in elkaar opgaan.

Op scholen met tweetalig onderwijs, meestal Engels, leren de leerlingen de taal heel goed. Het zou bij jou / jouw kind kunnen passen. Bovendien is dat waar de wereld naartoe gaat: steeds meer communicatie gaat in het Engels, op internationaal én nationaal niveau.

Niet zo bekend: tweetalig vmbo bestaat ook. Daar is 30 procent van de lessen in het Engels, op havo/vwo de helft.

Verlengde brugklas

Sommige scholen laten de brugperiode twee jaar duren. De keuze voor een schooltype – en er zijn in een schoolcarrière nog meer keuzes te maken – stel je zo een jaar uit. Soms krijg je dan twee beoordelingen voorschool prestaties: een op vmbo/mavo-niveau, een op havo/vwo-niveau. Weet je het allemaal nog niet zo goed of ben je een laatbloeier, dan is dat wat voor jou.

Tot slot nog even wat iedereen zou moeten weten: de eindtoets basisonderwijs, in april, kan het schooladvies dat voor 15 maart definitief moet zijn, niet ‘verlagen’. Als de eindscore hoger is, kan de leraar het advies samen met de ouders opnieuw bekijken.

In 2020 ging de eindtoets niet door; voor 2021 is nog niets zeker, al meldt de onderwijsinspectie met klem dat annuleren niet nog eens mag gebeuren.

En oh ja, er zijn meer eindtoetsen dan de befaamde van het Cito.

Met dank aan Lucy Beker, hoofdredacteur van de VO Gids.