Onderwijsraad: Stap af van schooladvies en eindtoets in groep 8, pas later selecteren
Kinderen uit het basisonderwijs krijgen nu onvoldoende tijd om door te stromen naar onderwijs dat recht doet aan hun capaciteiten en ontwikkeling. De Onderwijsraad pleit voor een driejarige brugperiode.
In het Nederlandse onderwijsstelsel worden leerlingen al via een schooladvies en eindtoets op jonge leeftijd geselecteerd voor een schoolsoort van het voortgezet onderwijs. Deze vroege keuze leidt tot ongelijke onderwijskansen, zegt de raad. Het is ook steeds moeilijker geworden om op de juiste plek te komen via brede brugklassen en door te ‘switchen’ of te ‘stapelen’.
Dus adviseert de Onderwijsraad het moment van selectie uit te stellen tot na een brede driejarige brugperiode. Zodat alle leerlingen de kans, tijd en de gelegenheid hebben zich te ontwikkelen en te ontdekken welk soort onderwijs zij het beste kunnen volgen. Dit zou betekenen dat het huidige schooladvies en de eindtoets in groep 8 van het basisonderwijs komen te vervallen.
Onderwijs op maat
De raad stelt ook voor om, veel meer dan nu, in het basis- en voortgezet onderwijs flexibel onderwijs op maat te geven, dat recht doet aan verschillen tussen leerlingen. Dat betekent dat leerlingen onderwijs kunnen volgen op verschillende niveaus in wisselende groepen. En er moet nog meer aandacht komen voor uitblinkers.
Tijdens de brede brugperiode is het concreet de bedoeling dat vakken op allerlei denkniveaus worden aangeboden. Leraren kunnen onderscheid maken tussen individuele leerlingen of groepen op basis van hun prestaties, capaciteiten of interesses.
Maar alle leerlingen in de driejarige brugperiode krijgen een gedeelde basis mee om goed in de maatschappij te kunnen functioneren en onderwijs te volgen in de bovenbouw, is de gedachte. Denk dan aan basiskennis en basisvaardigheden voor Nederlands, Engels en rekenen/wiskunde. Daarnaast is de onderbouw een periode van oriëntatie en keuze, stelt de raad in haar advies. Aan het einde van de drie jaar vindt dan selectie plaats.
Vóór die tijd is dus in het voorziene stelsel feitelijk geen sprake meer van vmbo, havo of vwo. De Onderwijsraad stelt voor dat het eerste schooldiploma dat leerlingen kunnen halen, de startkwalificatie vormt. Zo’n startkwalificatie biedt toegang tot de arbeidsmarkt en vervolgonderwijs. De huidige vmbo-diploma’s gelden niet als een startkwalificatie.
De raad adviseert ook dat leerlingen na de driejarige brugperiode de mogelijkheid hebben om toe te werken naar een mbo-diploma (op niveau 2, 3 of 4). De overstap van het voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs, en binnen het mbo, is dan flexibel per leerling of student te bepalen.
Gelijke onderwijskansen onder druk
Gelijke onderwijskansen staan al langer in ons land onder druk, constateert de Onderwijsraad. Leerlingen met dezelfde capaciteiten maar met verschillende achtergronden komen niet altijd op hetzelfde onderwijsniveau terecht. Zo bestaat het risico dat kinderen uiteindelijk de school verlaten met een diploma dat onder hun niveau ligt. Hierdoor lopen de Nederlandse economie en samenleving talent mis.
,,Onze kinderen, leerlingen en studenten verdienen een beter en rechtvaardiger onderwijsstelsel”, zegt Anko van Hoepen, vicevoorzitter van de PO-Raad in een reactie. ,,We weten uit onderzoek dat de kansen van leerlingen nu ongelijk zijn en we weten vanuit een internationaal perspectief dat onderwijssystemen waarin leerlingen in een vroeg stadium geselecteerd worden, leiden tot meer segregatie.”
De PO-Raad wil ook dat kinderen pas rond hun vijftiende jaar, afhankelijk van hun capaciteiten en interesses, worden geselecteerd voor een vervolg in de beroepsgerichte of academische hoek. De VO-raad onderschrijft het advies van de Onderwijsraad eveneens van harte. Het sluit aan bij de visie die de onderwijssector in 2020 al zelf presenteerde. De koepel stelt wel dat er voor zo’n enorme aanpassing van het systeem voldoende menskracht, vaardigheden, tijd en geld beschikbaar moeten zijn.
De keuze voor zo’n ingrijpende wijziging van het funderend onderwijs ligt overigens bij het volgende kabinet. Onderwijsraad-voorzitter Edith Hooge: ,, Wij hebben de probleemanalyse gemaakt en uitgewerkt, nu is het aan de politiek om hier werk van te gaan maken. We geven wel een bijsluiter mee: je kunt niet over één nacht ijs gaan. Er is voorbereidingstijd voor nodig, wellicht wel vijf jaar, en de basis in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs moet op orde zijn voordat je nieuwe stappen zet.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMdierenmens
Dansende lampjes in het bos: vuurvliegjes zie je echt alleen als het heel donker is
In de rubriek Dierenmens schrijft Annemarie Haverkamp over dieren met een verhaal. Deze week over vuurvliegjes: ,,Je ziet ze echt alleen maar als het goed donker is.” -
Inspectie komt met alarmerende boodschap: basisvaardigheden van leerlingen zijn onder de maat
Het onderwijs in Nederland moet structureel beter, constateert de inspectie in het vandaag verschenen rapport Staat van het Onderwijs 2021. De basisvaardigheden van leerlingen zijn onder de maat en de kansenongelijkheid neemt tijdens deze coronacrisis alleen maar toe, luidt de alarmerende boodschap. -
PREMIUMInterview
Topvrouw inspectie: ‘Langzaam voltrekt zich een drama in het onderwijs’
De Inspectie van het Onderwijs luidt de noodklok over de taal-, reken- en maatschappelijke vaardigheden van leerlingen, die tijdens de coronacrisis alleen maar extra klappen hebben opgelopen. Dus zijn wat inspecteur-generaal Alida Oppers betreft structurele verbeteringen essentieel om het onderwijs weer op peil te brengen. En te voorkomen dat jaarlijks duizenden jongeren de maatschappij in moeten zonder de minimaal benodigde vaardigheden. -
De beste consoles voor op de achterbank
Het is zomer en dat betekent voor veel gezinnen een lange reis met de auto richting de vakantiebestemming. Wil je die rit iets comfortabeler maken of zit jouw kroost niet te wachten op zes uur lang ‘ik zie wat jij niet ziet’ spelen? Zorg dan dat je een handheld of draagbare spelcomputer meeneemt. -
PREMIUM
Zwaar gehandicapte Henrie moet vanwege personeelskrapte verhuizen: ‘Mensonterend’
Ze huilen vaak en zijn woedend. Henrie Verschuur is één van de vele zwaar gehandicapte bewoners die noodgedwongen moeten verhuizen vanwege personeelstekort bij de zorginstelling. ,,Een groot verdriet en ellende. Mensen flippen compleet.”
-
Man gewond bij schietincident bij café in Eindhoven
Bij een schietincident aan de Tongelresestraat in Eindhoven is vannacht een man gewond geraakt. Het incident gebeurde in of nabij café-bar Maxim. Wat zich precies heeft afgespeeld, is nog onduidelijk. -
Energierekening
Ruud is van de variabele contracten: ‘Met de huidige energieprijzen pakt dat wat minder uit’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Ruud Koot (60) uit Amersfoort. -
PREMIUM
Goedkoper op vakantie met een hybride die sneller laadt? Zo (on)zinnig is dat
Steeds meer plug-in hybrides hebben een CCS-laadpoort, waarmee je tussendoor sneller kunt laden en – in theorie – veel meer op stroom kunt rijden. Kun je daarmee echt brandstof (en geld) besparen door onderweg zoveel mogelijk te ‘stekkeren’? We nemen de proef op de som richting Zuid-Frankrijk.