Miljoenen Nederlanders stappen nooit over en betalen zich blauw aan energie en telecom

Eén op de vijf mensen stapt nooit over van energieleverancier, zorgverzekeraar of telecomprovider. Hierdoor betalen zij vele honderden euro’s meer dan nodig is. Het gaat hierbij vooral om ouderen, laagopgeleiden en mensen met een laag inkomen. ‘We wisten niet dat dit kon.’

Ton Voermans 25-01-20, 03:00 Laatste update: 08:07

Dat blijkt uit analyses door vergelijkingssites Pricewise en Independer, op verzoek van deze nieuwssite gemaakt. Ze baseren zich op de gegevens van meer dan een miljoen mensen. Pricewise hield bovendien een onderzoek naar de motieven van de niet-overstappers. Door nooit over te stappen betaalt deze groep mensen honderden euro’s te veel voor hun eerste levensbehoeften. Wie steeds op zoek gaat naar de laagste prijs − voor energie, bellen, internet, hypotheek, en verzekeringen − kan per jaar met gemak duizend euro uitsparen. Wie niet overstapt mist dat voordeel, ieder jaar weer.

Vrije marktwerking

Zo'n 500.000 mensen bellen nog via een koperen draadje. KPN (het oude PTT) vraagt daar 61 euro per twee maanden voor, terwijl vast bellen in combinatie met internet en tv-signaal al voor 1 euro per maand is te verkrijgen © Ton Poortvliet

Rond de eeuwwisseling werden in Nederland de telecommarkt (1997), en de energiemarkt (2004), en de zorgverzekering (2006) geliberaliseerd. Meer keuze, meer concurrentie en scherpere prijzen was de gedachte. Maar miljoenen mensen zijn nog nooit overgestapt. Ze zijn nog steeds klant bij de commerciële bedrijven die uit staatsinstellingen als de PTT voort kwamen. Het gros van de mensen stapt geregeld over, vooral goed verdienende 50-plussers speuren goed naar aanbieders met lagere kosten.

Maar miljoenen mensen lukt het niet om voordeel te halen uit de vrije marktwerking. ,,De reden is een combinatie van niet weten, niet kunnen en niet willen’’, zegt directeur Hans de Kok van Pricewise. De niet-overstappers zijn vaker 65-plus, of laagopgeleid met een laag inkomen. Bij Independer maakte slechts 3,5 procent van de 65-plussers eind vorig jaar een zorgvergelijking. ,,Deze groep is vergeleken met jongeren veel minder online om een overstap te regelen’’, zegt Jochum Veerman van Independer.

Trouweklantenboete

De ‘trouweklantenboetes’ worden de prijzen die de niet-overstappers betalen genoemd. ,,In het Verenigd Koninkrijk zijn pilots waarbij energiebedrijven door de Britse ACM worden verplicht hun klanten erop te wijzen dat ze al heel lang op hetzelfde contract zitten. De ‘stickies’, de plakkers, heten de niet-overstappers daar’’, zegt Hans de Kok. Independer en Pricewise vinden dat Nederland zou moeten kijken naar een dergelijke informatieverplichting. De Autoriteit Consument en Markt wil er geen uitspraak over doen. ,,Dat is een politieke keuze.’’

Hoe zit dat eigenlijk bij de hoogbejaarde ouders van de verslaggever zelf? Ton Voermans dook in hun meterkast en viel om van verbazing. Lees hieronder hoe hij in een halfuur tijd ontdekte dat ze ruim duizend euro konden besparen.

Ze zijn beiden hoogbejaard maar nog vitaal en bij de tijd. Mijn moeder is 86, mijn vader 90 jaar. Ze wonen nog in het ouderlijk huis, zonder thuishulp.