Filmer met passie: Mensen verwonderen, is pure magie!

Als een paar weken terug een filmfragment van zeebiologe Nan Hauser opduikt, vallen veel monden open van verbazing. Twee bultruggen beschermen haar, bij de Cookeilanden in de Stille Oceaan, tegen de aanval van een fors uitgevallen tijgerhaai.  Zo blijkt achteraf. De walvissen proberen Hauser onder hun kolossale borstvinnen te nemen en zijn daarbij niet zachtzinnig. De onderzoekster moet zich afzetten, om door de zeedieren niet onder water te worden gedrukt, en belandt op enig moment bovenop de vin. Het spectaculaire filmpje is inmiddels al 7 miljoen keer bekeken.

,,Het was pas de tweede dag in het water’’, vertelt Dick Harrewijn, de man achter de camera. ,,De dag ervoor filmde ik, voor het eerst in mijn leven, een bultrug en dacht ‘wat een enorm beest’, om me daarna te realiseren dat het slechts een kalf was. De moeder, dik 30 ton, had ik nog niet gezien.’’ Bij de confrontatie met de twee volwassen dieren is Dick zo onder de indruk, en bezig zich al filmend het vege lijf te redden, dat de camera zelfs even uitgaat als de walvis zich over hem ontfermd. ,,Het lijkt allemaal heel gracieus, maar die vinnen zijn zo groot en net zo hard als surfplanken. Ik zat onder de blauwe plekken.’’

Lees verder onder de foto

Om Nan te kunnen filmen, zodra zij weer aan boord klautert, is Dick als eerste uit het water. Pas dan hoort hij van de haai, die het op beide duikers voorzien had. ,,Ik heb dat beest nooit gezien’’, klinkt het nuchter. ,,Het gedrag van de bultruggen was wel een beetje gek, zeker als zo’n dier je van dichtbij met zijn oog aankijkt.’’ Ja, achteraf is hij wel enorm blij met de beelden die deel uitmaken van een nieuwe documentaire over Nan Hauser, gemaakt door Nature Conservation Films Worldwide in Amsterdam. ‘Iconisch’, vindt Dick.

Als natuurfilmer, met inmiddels drie bioscoopfilms onder de gordel, komt Harrewijn overal ter wereld. Toch haalt hij, ondanks zijn belevenissen in de Stille Oceaan, zijn neus niet op voor het oer-Hollandse landschap. Integendeel. De ondergelopen uiterwaarden van oeverreservaat De Blauwe Kamer, langs de Nederrijn bij Rhenen, vormen zo’n beetje zijn voortuin en hij is er regelmatig te vinden. ,,Walvissen en haaien zitten er niet, maar er zitten hier bevers en hun burchten staan vol water’’, vertelt hij met duidelijke voorpret. ,,Met een beetje geluk kun je een bibberende beverfamilie zien zitten.’’

Lees verder onder de foto

,,Overal zit een verhaal in’’, zegt Harrewijn, die het als zijn persoonlijke missie ziet om mensen in aanraking met de natuur te brengen. Van walvissen in de Stille Oceaan tot pissebedden op de Veluwe. ,,Mensen zijn verstoken geraakt van de natuur’’, meent de filmer voor wie geen project te groot of te klein is. Met argusogen ziet hij hoe kantoormannetjes het groen alleen weten te vinden om er met hun dure speeltjes, als mountainbikes en drones, doorheen te scheuren. Die verstoringen zijn funest voor de natuur.

,,Herten schrikken op en blijven zomaar twee dagen weg’’, waarschuwt de natuurliefhebber. ,,Als dat tijdens de bronsttijd is, heeft dat mogelijk effect op de toekomstige populatie.’’ Maar ook natuurbewonderaars moeten zich volgens hem bewust zijn van hun aanwezigheid. ,,Wie om een bijzondere vlinder te fotograferen op pad gaat en voor dat mooie plaatje uitgerekend de planten vertrapt waarop die vlinder afkomt, doet precies hetzelfde.’’ Harrewijn heeft die gedachte bij zijn werk altijd voor ogen. ,,Je komt op plekken waar een ander nooit komt. Dat is een voorrecht.’’

Lees verder onder de foto

Hoe bijzonder het is om op te gaan in de natuur weet hij als geen ander. Voor de film Wild, die afgelopen week in première ging en over de Veluwe gaat, zat hij nachtenlang tussen burlende herten en wroetende zwijnen. ,,Dan word je wakker en blijkt dat er ’s nachts een wild zwijn pal naast je tent heeft gestaan.’’ Samen met filmmaker Luc Enting vertoefde hij per week vaak meer dan honderd uur in het bos. Toch ziet Dick alle inspanning niet als werk. ,,40 uur is werk, de rest is hobby’’, lacht hij. Als hij na driekwart jaar monteren het resultaat eindelijk terugziet, bezorgt hem dat kippenvel.

Vooral aan de openingsscène denkt Harrewijn met een lach terug. ,,We kregen van een bevriende boswachter door dat er een vos in de sneeuw op muizen aan het jagen was’’, herinnert hij zich. Een unicum om te filmen. Het dier laat zich, terwijl Dick afziet in zijn observatietent, helaas twee dagen lang niet zien. ,,En als ik ergens een hekel aan heb, is het kou.’’ Als de boswachter zich ten tweede male meldt, gaat hij toch weer de sneeuw in. Alleen dit keer met forse verhoging. Pas op dag vier, als Dicks koorts is opgelopen tot 40 graden, laat de vos zich zien en schiet hij de unieke beelden.

Lees verder onder de foto

‘Een echte beloning’, aldus de filmer die vindt dat zijn werk, naast het hebben van engelengeduld, vooral een kwestie van doorzetten is. ,,Je weet van te voren nooit wat er gebeurt of wanneer iets gebeurt. Als natuurfilmer ben je cameraman en regisseur tegelijk, maar de natuur volgt geen script en soms betekent het dat je met lege handen terugkomt.’’ Met het feit dat veel mensen zijn werk zien, maar slechts weinigen de man achter camera kennen, zit Harrewijn niet zo. Hij drijft op de energie en de vrijheid die zijn werk hem bezorgd.

Als cameraman werkte Harrewijn drie jaar voor Vara’s Vroege Vogels en maakte hij promotiefilms en documentaires voor Animal Planet, National Geographic en de Nederlandse publieke omroep. Naast zijn recente werk voor de film Wild had hij het genoegen mee te mogen werken aan twee andere succesvolle bioscoopfilms: De Nieuwe Wildernis, een epos uit 2014 over de natuur rond de Oostvaardersplassen, en Holland - Natuur in de Delta uit 2015, dat deels vlakbij Dicks huis gefilmd werd in de Blauwe Kamer en op de Grebbeberg.

Van rust wil Dick echter niets weten. ,,Nee, thuiszitten kan ik niet. Ik moet naar buiten.’’ En dus wacht hem, terwijl Wild in première gaat, een nieuwe uitdaging. ,,We gaan anderhalf jaar het Wad op’’, onthult hij enthousiast. ,,Dit wordt een van de grootste filmprojecten ooit in Nederland.’’ De film Silence of the Tides, die via Nederland en Duitsland naar Denemarken voert, moet niet alleen de natuur op de eilanden in beeld brengen, maar ook de mens en hoe die met het Wad omgaat. Dick kan bijna niet wachten: ,,Mensen met mijn camera mogen verwonderen, dat is pure magie! Ja, ik heb de mooiste baan ter wereld.’’