Fijnstof kost in Nederland 9000 levens per jaar, andere aanpak nodig

De huidige aanpak van fijnstof leidt niet of amper tot gezondheidswinst. Strengere normen en maatregelen als roetfilters hebben de hoeveelheid fijnstof in de lucht sinds 1990 ruimschoots gehalveerd. Dat had aanvankelijk ook een duidelijk positief effect op de gezondheid van mensen, maar sinds 2015 zijn er geen gezondheidsverbeteringen meer zichtbaar. Dat komt omdat het huidige beleid de allerkleinste deeltjes - het ultrafijnstof - amper aanpakt, stellen onderzoekers van TNO. ,,De kleinste deeltjes dringen diep door in de longen en zelfs in de bloedbaan, waardoor ze schade kunnen toebrengen in het hart, de vaten en hersenen”, verklaart Paula Bronsveld, programmamanager Luchtkwaliteit bij TNO.

In de top tien van doodsoorzaken in Nederland staat fijnstof op de zesde plaats, na (ernstig) overgewicht. Fijnstof is verantwoordelijk voor zo'n 9000 vroegtijdige overlijdens per jaar. Dat aantal moet uiterlijk in 2030 gehalveerd zijn, is afgesproken in het Schone Lucht Akkoord van de rijksoverheid, provincies en gemeenten.

Met de huidige aanpak gaat dat echter niet lukken, stelt TNO. Die aanpak is namelijk gebaseerd op het terugdringen van de totale massa fijnstof in de lucht. Daarom worden vooral de grootste deeltjes aangepakt, zoals roet. Maar juist de deeltjes die meer dan honderd keer zo klein kunnen zijn - het ultrafijnstof - leveren de grootste gezondheidsschade op. Ook de samenstelling maakt verschil. Zo zijn chemische stoffen die vrijkomen na verbranding van diesel, benzine en hout veel toxischer dan bijvoorbeeld woestijnstof. 

De aanpak van fijnstof moet daarom specifieker worden gericht op de deeltjes die de gezondheid het meest schaden, stelt TNO. Welke bronnen dat zijn, verschilt per locatie. Zo zijn in de Rijnmond bij Rotterdam uitlaatgassen van schepen (zwavel) veruit de belangrijkste bron van schadelijk ultrafijnstof. In de IJmond gaat het om uitstoot van de industrie, zo is bekend dat omwonenden van Tata Steel vaker met hart- en vaatziekten kampen. Rond Schiphol en Eindhoven zijn uitlaatgassen van vliegtuigen een belangrijke boosdoener.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: