CBS trekt omstreden conclusie over uithuisplaatsingen toeslagenkinderen in

Het was een tussenkop in de samenvatting van een rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek, die wél de toon zette: ‘Gedupeerdheid verhoogt de kans op kinderbeschermingsmaatregelen niet'. De gewraakte zin werd in een laat stadium toegevoegd aan de samenvatting van het CBS, nu wordt die ingetrokken. De kritiek op de te stellige interpretatie van de onderzoeksresultaten is terecht, zegt het CBS. ,,Hoewel het rapport dat erachter zit heel genuanceerd is, net als de tekst onder de zin, gaat deze voorbij aan de individuele gevallen waarin wel sprake kan zijn van een uithuisplaatsing die het gevolg was van problemen door de toeslagenaffaire,” zegt een woordvoerder. ,, De discussie die nu ontstaat is de consequentie van die ene kop in de samenvatting. Daarom trekken we die nu in.”

In de toeslagenaffaire werden vele ouders door de belastingdienst onterecht als toeslagenfraudeurs aangemerkt. Een aantal moest hoge bedragen terugbetalen en kwam in grote (financiële) problemen. Al lang is er discussie of die financiële problemen het laatste zetje gaven aan gezinnen die het toch al moeilijk hadden, of de schulden aan de belastingdienst juist de oorzaak waren van een reeks andere problemen. En dus ook of uithuisplaatsingen van 2090 toeslagenkinderen nu het gevolg zijn van de affaire. Om dat goed uit te zoeken moet nog verder onderzoek uitgevoerd worden, maar het CBS keek in elk geval al of zogenaamde toeslagengezinnen nu ook vaker te maken kregen met uithuisplaatsingen. In november presenteerde het CBS haar bevindingen: er was geen bewijs dat toeslagenkinderen vaker uit huis werden geplaatst.

Donderdagochtend zette topstatisticus Richard Gill via deze site de discussie over het CBS-rapport al op scherp. Hij was eerder ook actief in de zaak van de onterecht veroordeelde verpleegster Lucia de B. en vindt nu dat het CBS het onderzoek naar de uithuisplaatsing van kinderen van toeslagenouders niet uit had moeten voeren, en zeker de conclusie niet had mogen trekken dat gedupeerde ouders níet harder werden getroffen door uithuisplaatsingen. Dezelfde dag waarop Gill zijn kritiek uitte, liet ook hoogleraar Casper Albers, die in de begeleidingscommissie van het onderzoek zat, weten niet achter die ene, gewraakte zin te staan.

Binnenkort gaat Gill met het CBS om tafel, om ook zijn andere twijfels te bespreken, bijvoorbeeld over de gebruikte rekenmethodes. Hij hekelt ook dat in de groep toeslagenouders geen onderscheid is gemaakt in de mate van gedupeerdheid, terwijl sommige gezinnen ook relatief licht zijn getroffen. Hoewel de belastingdienst alle slachtoffers onterecht aanmerkte als fraudeur, moesten sommigen (tien)duizenden euro's terugbetalen, terwijl anderen een veel kleiner bedrag moesten inleveren. Het CBS liet eerder al weten dat het graag informatie had gehad over de mate van gedupeerdheid, maar dat die niet voorhanden was.

Hoewel het CBS die ene zin intrekt, laat het tegelijkertijd weten dat wat hen betreft het achterliggende rapport nog altijd staat als een huis. Er is geen bewijs gevonden, in zijn algemeenheid, dat er meer uithuisplaatsingen waren onder toeslagenouders. Om dat te peilen is een controlegroep gebruikt, met gezinnen die weliswaar geen slachtoffer zijn in de affaire, maar wel lijken op de getroffen gezinnen. Dat sluit overigens niet uit, zegt het CBS zelf ook al, dat in individuele gevallen de toeslagenaffaire wel ten grondslag ligt aan grote (financiële) problemen in gezinnen, die uiteindelijk leidden tot de uithuisplaatsing van een kind.

Al met al is er genoeg reden voor extra onderzoek, zei het CBS zelf al na het verschijnen van het rapport. Rechter Bart Tromp, die ook verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft daar al een opzet voor gemaakt. Maar tot op heden heeft dat nog geen doorgang gevonden. En het is de vraag of dat in de toekomst wel gaat gebeuren, Tromp zegt zelf dat het wordt tegengehouden.

Kijk onze video's over de toeslagenaffaire in onderstaande playlist: