Boek MH370 dicht: verdwenen vliegtuig blijft grootste luchtvaartmysterie

Op 8 maart 2014 om 00:41 uur lokale tijd vertrekt de nachtvlucht van Malaysia Airlines met 239 aan boord uit Kuala Lumpur naar Peking.  Nog geen uur na het opstijgen komt het laatste bericht uit de cockpit: ,,Good night Malaysian three seven zero.'' Daarna niets meer.

Een uur later wijkt het toestel abrupt af van zijn geplande route: het keert terug richting Maleisië, blijkt later uit radargegevens, en zet daarna koers richting Indische Oceaan. Waarom? 

Mogelijk is iedereen aan boord bewusteloos geraakt doordat de zuurstof wegviel. Op de autopiloot zou het vliegtuig verder zijn gevlogen tot de brandstof opraakte en het in zee stortte. Of is het toestel gekaapt, en heeft iemand de zuurstoftoevoer of stuurrichting bewust gesaboteerd? Aan boord waren twee Iraniërs die ingecheckt bleken met een gestolen paspoort.

Of heeft de piloot -  een ervaren 53-jarige Maleisiër met 18.365 vlieguren op zijn CV - zelfmoord gepleegd en 238 mensen meegenomen in zijn zeegraf? Thuis op zijn vluchtsimulator bleek hij te hebben geoefend met een crash in de Indische Oceaan.

Een andere theorie luidt dat er een kleine brand uitbrak en de piloot omkeerde voor een noodlanding, maar die zelf niet meer heeft kunnen uitvoeren - waarna het toestel op de autopiloot verder gevlogen zou zijn. Een noodsignaal is nooit uitgezonden. Een ontploffing in de lucht lijkt niet waarschijnlijk. De paar onderdelen die gevonden zijn, suggereren dat het vliegtuig min of meer intact gezonken is. 

1543 dagen - meer dan vier jaar lang - speurden onderzoekers 120.000 vierkante kilometer zeebodem af naar een spoor van de de verdwenen Boeing 777. Aanvankelijk werd gezocht in de Golf van Thailand, omdat daar een olievlek was gezien. Het bleek echter geen kerosine maar scheepsolie.

Toen ruim 2.000 kilometer ten westen van Australië de laatste radarsignalen van het toestel  werden gelokaliseerd, verlegden ze het zoekgebied naar de Indische Oceaan. Na vijf maanden kreeg het Nederlandse bodemonderzoeksbedrijf Fugro opdracht mee te helpen zoeken. Met drie schepen, onderwaterrobots en sonorapparatuur kamde Fugro 2,5 jaar lang de zeebodem af.  Een helse klus: de apparaten stuurden piepjes naar de bodem om zicht te krijgen op de diepte en samenstelling.

,,Met vijf kilometer per uur voeren we naar de andere kant van het zoekgebied. Een stukje verderop voeren we langs dezelfde lijn weer terug. Zoals je het gras maait'', zegt Rob Luijnenburg, destijds directeur bij Fugro.

Ondertussen togen gefrustreerde nabestaanden zelf naar Madagaskar om naar wrakstukken te zoeken. Begin vorig jaar staakten Maleisië, Australië en China de gezamenlijke zoektocht. ,,Als het toestel in het zoekgebied had gelegen, hadden we het zeker gevonden'', zegt Luijnenburg.

In al die tijd zijn maar drie stukken metaal gevonden die met zekerheid afkomstig zijn van de MH370: op het Franse eiland La Réunion bij Madagaskar, op Mauritius en voor de kust van Tanzania. Een magere oogst.

Maar de zoektocht heeft wel iets anders opgeleverd, zegt Luijnenburg: veel kennis van de zeebodem. ,,Daar weten we nog maar heel weinig van. Van dit gebied hebben we nu gedetailleerde kaarten kunnen maken met belangrijke geologische informatie. We weten waar vulkanen en breuklijnen zitten die zeebevingen en tsunami's kunnen veroorzaken. En hoe de bodem zeestromingen vormt die impact hebben op het klimaat.''

Het Maleisische onderzoeksteam mag dan vandaag zijn finale rapport presenteren, voor de nabestaanden van de passagiers aan boord is het boek MH370 nog niet dicht. ,,Of ik hier vrede mee heb? Nee, natuurlijk niet'', zegt de Amsterdamse Cheyenne Rigaglia, een vriendin van van Surti Dahlia, de enige Nederlandse passagier aan boord.

De Maleisische overheid heeft beloofd dat er geen zaken weggelaten zullen worden. ,,Elk woord van de onderzoekers zal in het rapport staan.'' Cheyenne is sceptisch en verwacht weinig van het rapport. ,,Ik blijf hopen dat de waarheid ooit nog aan het licht komt.'' 

Dat hoopt ook Luijnenburg. ,,In de eerste plaats voor de nabestaanden. Maar ook voor de de luchtvaartmaatschappij, de fabrikant van het vliegtuig en de hele luchtvaartindustrie is het heel belangrijk om te weten wat er is gebeurd.''

Met nieuwe technieken is het volgens hem mogelijk dat het vliegtuig in de toekomst ooit nog wordt gevonden. ,,Onlangs hebben we toevallig een gezonken onderzeeboot uit de Eerste Wereldoorlog aangetroffen. Met de technieken van toen was dat nooit mogelijk geweest.''