Deelauto's worden nauwelijks gebruikt: verwachte populariteit is uitgebleven

Uit onderzoek van kennisplatform voor mobiliteit Crow, dat vandaag wordt gepubliceerd, blijkt dat er op papier inmiddels 971.000 autodelers zijn. Dat lijkt heel wat, maar het Kennisinstituut Mobiliteit (KiM) kwam eerder deze maand met heel andere cijfers: 200.000 mensen hebben afgelopen drie jaar minimaal één keer een deelauto gebruikt, oftewel 2 procent van de mensen met een rijbewijs.

Van alle autoritten wordt slechts 0,02 procent met een deelauto uitgevoerd en dat aandeel is volgens het KiM sinds 2014 niet gegroeid. Van de actieve autodelers gebruikt meer dan de helft de deelauto hooguit een paar keer per jaar en dan nog vaak ten koste van het openbaar vervoer. De beoogde daling van het autobezit door de deelauto is verwaarloosbaar.

De voorspellingen waren heel anders. In 2015 werd nog gedacht dat deelauto’s voor 20 procent van de automobilisten interessant zouden zijn. In de Green Deal Autodelen II uit 2018 streefden overheid en bedrijfsleven nog naar 100.000 deelauto’s en 700.000 gebruikers. Het bleken luchtkastelen. Wat er wél is gebeurd: sinds 2015 zijn er 915.000 personenauto’s bijgekomen in Nederland.

Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft: ,,Een aantal jaar geleden was delen bijna een hype. Deelauto’s zouden gangbaar worden, omdat het goedkoper en praktischer zou zijn. In de praktijk blijken mensen liever de beschikking te hebben over een eigen auto. Voor een deel van de mensen biedt de auto ook plezier en status en dat is natuurlijk minder bij een deelauto. Van een flop wil ik niet spreken, want er zijn bedrijven die geld verdienen met deelauto’s, maar de hooggespannen verwachtingen zijn niet uitgekomen.’’

Een verklaring voor het gebrek aan belangstelling voor deelauto's is de prijs, vermoedt Marco van Burgsteden van Crow. Wie bijvoorbeeld met een Greenwheels-auto een dagje naar een vriend wil die 100 kilometer verderop woont is bijna 120 euro kwijt. ,,Maar de verborgen kosten van het bezit van een eigen auto zijn ook hoog. Als je één keer in de maand die rit moet maken, is een deelauto al voordeliger. De op het eerste gezicht hoge kosten van het gebruik van een deelauto maken dat zo’n voertuig niet zomaar voor ieder klein ritje wordt gebruikt.’’

Ongeveer veertig bedrijven bieden samen nu 87.825 deelauto’s aan. Er zijn honderd keer zoveel personenauto’s als deelauto’s in Nederland. Crow telt bij dat cijfer ook de particuliere deelauto’s mee, waarbij je tegen een vergoeding een auto huurt van iemand in de buurt bijvoorbeeld via Snappcar. Deelauto’s van bedrijven als Greenwheels zijn er veel minder, nog geen 18.000 stuks, afgezet tegen het totale wagenpark gaat het dan om slechts een op de vijfhonderd personenauto’s.

Deelauto’s zouden grote milieuvoordelen hebben. Ze zijn kleiner, zuiniger en vaker elektrisch dan een gemiddelde auto. Als ze strategisch een vaste plek in de wijk hebben, kunnen ze voorkomen dat er een (tweede) auto wordt aangeschaft, is nog steeds de gedachte. In drukke steden wordt de deelauto als het particuliere vervoermiddel van de toekomst gezien. In de Merwedekanaalzone in Utrecht bijvoorbeeld worden 6500 woningen gebouwd zonder parkeervoorzieningen. Er komen twee verzamelplekken voor deelauto’s.

Volgens het KiM kan de populariteit van de deelauto stijgen door autobezit en parkeren duurder te maken waardoor de deelauto financieel aantrekkelijker wordt, maar gemeenten staan niet te trappelen om schaarse parkeerplaatsen voor deelauto's te reserveren. En het geringe aanbod remt vervolgens weer de groei van de deelauto. Andrew Berkhout, directeur van deelautobedrijf Greenwheels, pleitte er eerder op deze site voor om de btw op deelauto's te verlagen van 21 naar 9 procent, zoals bij het openbaar vervoer. Dat zou de deelauto voor meer mensen financieel aantrekkelijk maken.

Van Burgsteden zegt dat de idealistische motieven voor het gebruik van een deelauto inmiddels wel verdwenen zijn en de populariteit alleen kan toenemen als het in de steden praktischer wordt geen eigen auto te hebben. Van Wee vermoedt dat de deelauto over een aantal jaar iets populairder is. ,,Maar het zal het huidige autobezit niet vervangen, zeker niet.’’

Volgens het Crow is er de laatste twee jaar enige stijging in de populariteit van de deelauto te bespeuren, vooral in de grote steden. Maar het is een groei van heel weinig naar iets meer. Mogelijk, hopen beleidsmakers, komt er een opleving als Google Maps naast ov-reismogelijkheden ook beschikbare deelauto’s laat zien.

Bekijk hieronder onze video’s op het gebied van auto’s en mobiliteit: