“Steeds meer kinderen hebben obesitas, we kunnen spreken van een epidemie”: nieuw programma van ZNA pakt zwaarlijvigheid bij tieners aan

In sportcentrum Boeckenberg in Deurne sport een honderdtal jongeren erop los. Geen kinderen met obesitas, maar leerlingen van lagere school Hoedjes van Papier en middelbare school OLVE. Ze testen tien stands uit: aan vijf stands leren ze proefondervindelijk wat gezond eten is, aan vier kunnen ze beweegoefeningen doen, en eentje gaat over mindfullness. ZNA wil het programma als een educatiepakket voor scholen aanbieden.

Voor kinderen met obesitas lanceerde ZNA vandaag dan weer een nieuw programma dat inzet op een individuele behandeling van elk kind met aandacht voor sport, een gezonde levensstijl en motivatie. Voorheen moesten kinderen met obesitas regelmatig naar het ziekenhuis komen, maar dit alternatief werkt zonder al te veel ziekenhuisopnames en focust op de levenskwaliteit van het kind. 

(lees verder onder de foto)

“Het aantal kinderen en jongeren met obesitas stijgt jaar na jaar. Tegenwoordig kampt ongeveer een op de twintig kinderen (4,6 procent) met obesitas. We kunnen wel spreken van een epidemie”, vertelt dr. Daniel Klink, kinderarts-endocrinoloog van ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis. “Obesitas is een chronische vorm van overgewicht, gekenmerkt door een overmatige vetopstapeling in het lichaam. De BMI (body mass index, red.) laat zien hoe gezond je lichaamsgewicht is: of je een gezond gewicht hebt in verhouding tot je lengte. Een volwassene met een BMI van 30 en hoger is obees. Anders dan bij volwassenen spreek je bij een kind van obesitas wanneer de BMI-waarde buiten de referentiewaarden voor zijn of haar leeftijd valt. Doordat kinderen volop groeien en hun lichaam zich ontwikkelt, neemt ook hun BMI toe.”

Er zijn discussies over of de methode van BMI niet achterhaald is om een gezond lichaamsgewicht te berekenen. “Dat klopt, maar het is voor ons wel een houvast. In ieder geval fixeren we ons niet enkel op het BMI: het belangrijkste is dat kinderen en jongeren zich goed in hun vel voelen en zich gezond kunnen ontwikkelen", aldus dr. Klink.

(lees verder onder de foto)

Of een kind obees wordt of niet, heeft met meerdere factoren te maken: levensstijl, omgevingsfactoren, het gezin waarin je opgroeit... “Om die kinderen goed te kunnen helpen, heb je dan ook specialisten uit verscheidene domeinen nodig: kinderendocrinologen, diëtisten, kinesisten, psychologen... Obesitas bij kinderen en adolescenten heeft grote gevolgen voor hun mentale en lichamelijke welzijn. Er is risico op suikerziekte, vervetting van de lever en verstoorde cholesterol- en vetwaarden. Zonder tijdige behandeling treden later in het leven grote complicaties op”, vertelt dr. Klink. 

Het programma werkt met de S.L.I.M.-aanpak: dat staat voor sport, levensstijl, individueel en motivatie. Kinesisten bekijken wat een kind kan doen qua beweging, diëtisten helpen om gezond te leren eten zonder calorieën te tellen, er wordt bekeken welke levensstijl er het beste bij de patiënt past, en met de juiste tips zorgt het team ervoor dat de patiënt die levensstijl ook volhoudt. 

(lees verder onder de foto)

Het S.L.I.M.-programma duurt 24 maanden. De behandeling bij het nieuwe Obesitas Centrum Kind en Jeugd (OCK&J) start met een vrij korte diagnosefase van vier maanden. Het intakegesprek in het ziekenhuis is de eerste stap. Die bestaat uit een gesprek met de arts (endocrinoloog) en een medisch onderzoek. Een multidisciplinair team met een diëtist, kinesist en psycholoog evalueert de verzamelde informatie. Op basis van de noden van de patiënt volgt een eerste behandelplan en verdere diagnose.

Na vier maanden evalueert het multidisciplinaire team de behandeling en worden externen zoals het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding) betrokken. Dit is het moment waarop de focus van de zorg naar de thuisomgeving verhuist. Om de patiënt gemotiveerd te houden en om uitval te voorkomen, krijgen de kinderen tijdens het hele traject digitale ondersteuning. Het gaat om een online zorgpad met tips over voeding tot aanzetten om meer te bewegen met bijvoorbeeld een stappenteller.

De doelgroep van het ZNA Obesitas Centrum Kind en Jeugd zijn jongeren van 11 tot en met 16 à 17 jaar. Er is plaats voor een instroom van 60 tot 80 patiënten per jaar. Kinderen kunnen er terecht via het CLB of de huisarts, maar ouders kunnen ook zelf een afspraak maken via de website van ZNA. Binnenkort wil ZNA ook een gelijkaardig programma lanceren voor jongere kinderen. 

LEES OOK:

Hoe begeleid je een kind met overgewicht? “Maak van eten geen beloning”, adviseert de pediater

6 op 10 Vlamingen zijn te zwaar, en mannen iets meer dan vrouwen: “5 à 10 procent gewichtsverlies verbetert je gezondheid meestal al enorm”

Calorieën vermelden op de menukaart om obesitas tegen te gaan: goed idee of niet? “Die calorieën zeggen niet altijd iets over gezondheid”