Geneeskunde voor het Volk vijftig jaar op de bres: “Iedereen moet zonder geld naar de dokter kunnen”

“Geneeskunde voor het Volk is een kind van de studentenrevolte in mei ‘68”, zo dook gepensioneerd huisarts Kris Merckx in een opmerkelijke brok geschiedenis. “Daar hebben we onze linkse, marxistische ideeën opgedaan. We vonden dat de intellectuelen de arbeiders moesten dienen. Gratis zorg voor patiënten hoorde daarbij. We hebben aangetoond dat dat mogelijk was, al kostte het ons een harde strijd mét steun van onze patiënten tegen de Orde van Geneesheren.”

Merckx stond in 1970 met Ludo Martens (1946-2011) aan de wieg van het marxistisch-leninistische AMADA (voorloper van de in 1979 opgerichte PVDA), geen jaar later volgde Geneeskunde voor het Volk in Hoboken. De organisatie liep voorop in de strijd tegen het lood van de Métallurgie, vandaag Umicore. In de jaren tachtig volgde de Deurnese groepspraktijk van de vorig jaar overleden Dirk Van Duppen en zijn echtgenote Lieve Seuntjens. Vandaag zijn er in Vlaanderen, Brussel en Wallonië in totaal 11 groepspraktijken met 25.000 patiënten.

Merckx kroop zelf door het oog van de naald na een hartinfarct in oktober. Op de sociale media loofde hij geregeld de inzet van alle ziekenhuispersoneel. Toch moest hem dit van het hart zondag: “Je ziet hoe de ziekenhuizen bezig zijn met rendement. Technische prestaties moeten geld opbrengen, ook voor de artsen. Verzekeringspremies lopen op, weinig dokters maken nog tijd om hun patiënten volledig op te volgen. ‘Eerst de mens, dan de winst’: dat zou ook de regel moeten zijn in onze ziekenhuizen.”

Hij ruimde ook een mogelijk misverstand uit de weg over kosteloos naar de dokter gaan. “Een bezoek aan je huisarts is nooit gratis. De zorg wordt betaald door de RSZ. Gemiddeld gaat 7 procent van je bruto salaris naar gezondheidszorg.”

Voorzitter Janneke Ronse kijkt naar de toekomst. “We blijven toegankelijke eerstelijnszorg en sterke preventie op de kaart zetten, tot dat in heel België gerealiseerd is. Vandaag stellen 900.000 landgenoten zorgen uit omdat ze niet genoeg geld hebben. Laat het neoliberale model los: vervang het door een sociaal-publiek model en geef artsen een vast loon.”

Tot slot riep Geneeskunde voor het Volk op om het patent op de vaccins tegen het coronavirus op te heffen. De organisatie steunt het Europees Burgerinitiatief dat met dat doel voor ogen 1 miljoen handtekeningen verzamelt. “Op de pandemie mag geen winst worden gemaakt”, zegt Sofie Merckx, dochter van Kris.

De deelnemers aan de livestream riepen het kiwimodel uit tot beste campagne ooit. Dirk Van Duppen gaf daarmee in 2004 de aanzet tot minder dure geneesmiddelen. Zijn weduwe Lieve Seuntjens las zondag nog een stuk voor uit zijn laatste boek ‘Zo verliep de tijd die me toegemeten was’.