In Antwerpen ligt de gemiddelde huur voor een sociale woning rond 260 euro. Dat is iets minder dan de helft van de gemiddelde ‘marktwaarde’, die 535 euro bedraagt. Sociale huisvestingsmaatschapij Woonhaven houdt sinds deze week infovergaderingen over het nieuwe berekeningssysteem voor de huur, geldig in heel Vlaanderen. Maar dat leert de aanwezigen voorlopig niets over wat ze individueel zullen moeten ophoesten. Gevolg: boze reacties. Ze krijgen er wel uitleg over de criteria die de huurprijs voortaan bepalen.

“Naast het inkomen van de huurders kijken we onder meer naar de marktwaarde van de woning”, zegt woordvoerder Jan Hendrickx. “Vroeger bepaalden de verhuurder en de notaris de marktwaarde. Nu is er een nieuw instrument: de sociale huurschatter van het Agentschap Wonen-Vlaanderen. Die baseert zich op 17 kenmerken van een woning. De inkomsten van de huurders worden ook anders bekeken. Alle gezinsleden vanaf 18 jaar die een (vervangings)inkomen hebben, tellen mee. Tot nu toe lag de grens op 25 jaar.”

En dan is er nog de energiecorrectie. Hendrickx: “Het komt erop neer dat een huurder een stukje terugbetaalt van de investeringen in energiezuinigheid die een huisvestingsmaatschappij sinds 2006 in een woning heeft gedaan, of die woning nu nieuw is of gerenoveerd. We garanderen dat de bijdrage van de huurder kleiner is dan de reële energiebesparing.”

Volgens het Vlaams Huurplatform kan die energiecorrectie variëren tussen 5 en 26 euro extra. Hoe recenter een woning is, hoe hoger de rekening.

Rita Reyniers (69) is er niet gerust op. Haar sociale woning in de Gallaitlaan in Wilrijk is in 2007 gebouwd. Gerieflijk, modern ingericht én met een stadstuintje. Ze is alleenstaand en leeft van een pensioen van 1.200 euro. “Ik betaal 330 euro maandhuur, plus 80 euro voor elektriciteit en gas. Ik ben heel blij met dit appartement. Toen ik de brief van Woonhaven las, ben ik meteen op het internet gaan zoeken naar meer informatie. De onzekerheid over wat me te wachten staat, is tergend. Als ik het woord ‘marktconform’ zie, krijg ik de kriebels. Dat pást toch niet bij de filosofie van sociale huisvesting? Dit is Wilrijk, voor vastgoed toch duurder dan pakweg het Kiel.”

“Een verhoging van 50 euro of meer zou me zwaar vallen. Ik heb vier kleinkinderen. Die wil je af en toe iets kunnen géven. En je wil ook tijdens je pensioen nog van het leven genieten.”

Mie Branders, gemeenteraadslid voor PVDA, pleit met haar partij voor een bevriezing van de huurprijzen. “Met de nieuwe maatregelen gaan nog meer huurders problemen krijgen om te betalen. Als de huur met 50 euro stijgt, is dat geen detail, maar het verschil tussen leven en óverleven”, zei een boze huurder me. De woningmarkt is oververhit, de prijzen swingen de pan uit. De logica is dat een gezonde sociale huisvesting druk zet om de prijzen te normaliseren. Nu gebeurt het omgekeerde.”

Branders klaagt ook de energiecorrectie aan. “Die is niets minder dan een energietoeslag. Boerenbedrog. Huurders draaien op voor wat ooit aangekondigd werd als een energiekorting. Ten slotte is ook die toeslag voor inkomens van inwonende kinderen asociaal. Werkt je zoon of dochter vanaf 18, dan word je daarvoor gestraft. In de private huurmarkt is dat ondenkbaar.”

Volgens PVDA zullen in Antwerpen 8.000 sociale huurders tot 25 euro meer huur moeten betalen. Voor 4.000 huurders zou het verschil al oplopen tot 50 euro en voor een groep van 1.500 mensen tot meer dan 50 euro.

Voor een beperkte groep is ook een lichte daling mogelijk. Tot nu toe werd een inkomen lager dan het leefloon daarmee gelijkgesteld om de huurprijs te berekenen. Dat gebeurt niet meer. Men gaat uit van het reële inkomen.

Hoe het precies allemaal uitpakt, moet begin januari duidelijk zijn. Omdat dat zo laat is, krijgen huurders tot eind januari tijd om te betalen.