Antwerpse sociologen pleiten voor financiële bonus voor alle lage-inkomensgezinnen

Een onderzoeksconsortium van UAntwerpen en Thomas More ging na in hoeverre de sociale minima toereikend zijn tijdens de lockdownperiode. Ook keken ze naar het effect van de overheidsmaatregelen. Ze maakten het onderscheid tussen drie soorten uitgaven: ‘niet uit te stellen uitgaven’ zoals huur, water en energie, ‘tijdelijk uit te stellen uitgaven’ zoals het aankopen van elektro of kleding en ‘lockdowngevoelige uitgaven’, uitgaven die tijdens de lockdown niet mogelijk waren zoals op restaurant of naar de kapper gaan.

Uit de resultaten blijkt dat de minimumlonen en -uitkeringen bij tijdelijke werkloosheid net voldoende zijn voor de uitgaven die mogelijk zijn tijdens de lockdown. “Alleenstaande ouders in de tijdelijke werkloosheid hebben echter geen marge om deze uitgaven later in te halen”, zegt Bea Cantillon van UAntwerpen. “De laagste werkloosheidsuitkeringen en de leeflonen voor eenoudergezinnen zijn enkel voldoende om de ‘niet uit te stellen uitgaven’ te dekken. Voor alleenstaanden is het leefloon zelfs ontoereikend voor de niet uit te stellen uitgaven zoals voeding, wonen of verzorgingsproducten.”

De 25 procent armste gezinnen hebben 77 procent van hun consumptiebudget nodig voor dergelijke niet uit te stellen uitgaven. “Daardoor hebben ze nauwelijks marge om een terugval van hun inkomen op te vangen, voor zover ze niet over vermogens beschikken”, zegt Nele Peeters (Thomas More). “Zij zullen ook de ‘lockdowngevoelige uitgaven’ niet kunnen inhalen.”

Volgens de onderzoekers volstaan de huidige overheidsmaatregelen voor de zwaksten in de samenleving niet. Tijdelijk werklozen kregen een eenmalige premie, maar ook de gezinnen die zijn aangewezen op een werkloosheids- of bijstandsuitkering kampen tijdens de lockdown met een structureel inkomenstekort. Een bonus voor alle lage-inkomensgezinnen was beter verdedigbaar geweest”, zegt onderzoekster Bérénice Storms (UAntwerpen/Thomas More). “Daarnaast pleiten we voor de invoering van een huurpremie. Op die manier kan het recht op betaalbare huisvesting beter gevrijwaard worden, zonder risico op overlevingsschulden.”