Antwerpse onderzoekers ontdekken: hoe meer landbouw rond je woning, hoe meer pesticide in je urine

In Vlaanderen is bijna de helft van het landoppervlak landbouwgrond. Pesticiden en onkruidverdelgers worden in Vlaanderen op grote schaal gebruikt. Volgens het departement Landbouw en Visserij gebeurt dat voornamelijk in de fruit-, aardappel-, sier-, graan- en bietenteelt. Geschat wordt dat elk jaar ongeveer 7,5 kg pesticiden en onkruidverdelgers per hectare akkerland wordt gebruikt, waardoor België de op een na grootste pesticidegebruiker per hectare landbouwgrond in Europa is.

In het kader van het Vlaamse humane biomonitoringprogramma van het Steunpunt Milieu en Gezondheid 2016-2020 bogen onderzoekers van de universiteiten van Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt en Leuven zich samen met collega’s van VITO en het Provinciaal Instituut voor Hygiëne zich over de kwestie.

Anders dan bij voorgaande onderzoeken keken de wetenschappers niet in de eerste plaats naar de afstand tussen een woning en de landbouwgrond, maar naar de hoeveelheid landbouwgrond die je woning omringt. Dat leidt tot een betere inschatting, want de ‘kwantiteit’ aan landbouw is relevanter dan de loutere afstand. De onderzoekers keken naar de pesticiden en onkruidverdelgers die op dit moment in Vlaanderen worden gebruikt en of die op een bepaalde manier terug te vinden waren in de urine van adolescenten. In totaal namen 424 jongeren aan het volledige onderzoek deel.

“We stelden vast dat méér landbouwgrondgebruik rond je woning gerelateerd is aan een verhoging van de niveaus van AMPA in je urine”, vertelt Katrien De Troeyer, verbonden aan de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van UAntwerpen. “AMPA is een biomarker voor blootstelling aan de onkruidverdelger glyfosaat, zoals het welbekende Roundup – dat overigens sinds 2018 is verboden in particulier gebruik, net omwille van alle gezondheidsrisico’s.”

De bevindingen suggereren dat het sprayen met glyfosaat op velden bijdraagt aan de interne blootstelling ervan. De Troeyer: “De gezondheidsrisico’s die bij glyfosaat en AMPA horen, moeten in acht worden genomen voor de mensen wiens huis omringd wordt door landbouwvelden.” Voor andere onderzochte biomarkers voor pesticiden werden door de wetenschappers geen significante verbanden gevonden met het percentage landbouwgrond rond je woning.