Belgische frietpikker vlucht naar Nederland

Met effect, blijkbaar. Uit cijfers van het Belgische instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (Inbo) blijkt dat het aantal grote meeuwen in het land hard achteruitgaat. Vorig jaar waren er minder dan 5000 broedkoppels over. In 2012 waren dat er nog dik 7800. Op de nieuwe Rode Lijst van Vlaamse vogels krijgen de zilvermeeuw en de kleine mantelmeeuw het predicaat 'bijna in gevaar'.

De geïntensiveerde jacht van gemeentelijke bestrijdingsdiensten op de vliegende overlastgevers is overigens maar een van de oorzaken van die achteruitgang, zegt Koen Van Muylem van het Inbo. ,,Ook speelt mee dat hun leefruimte in beslag is genomen door de industrie.'' 

Zo broedden vroeger veel meeuwen op braakliggende terreinen, die inmiddels zijn ingelijfd door de uitdijende haven. Vervolgens verkasten ze naar de daken van bedrijven, waar ze werden verjaagd. Ook in de duinen en weiden zijn de vogels niet veilig: ze worden vaker opgegeten, want er leven veel meer vossen dan vroeger. En dan hebben de vogels ook nog eens de pech dat een grote vuilstort in Antwerpen, waar ze gewend waren hun kostje bij elkaar te scharrelen, is gesloten. 

Waar de Belgische pechvogels zijn gebleven? In Nederland. ,,Aan de hand van ringenonderzoek weten we dat een deel van onze meeuwen zich in het Nederlandse deltagebied heeft gevestigd'', zegt Van Muylem. ,, Ook in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn Belgische meeuwen terechtgekomen.''

Die trend bevestigt Deltamilieu Nederland, dat jaarlijks over het aantal broedvogels in de kustgebieden rapporteert. Maar ondanks die Belgische immigranten is ook in Nederland reden tot zorg. Tussen 1990 en 2016 is het aantal broedparen van zilvermeeuwen met de helft gedaald, tot 45.000. Nog altijd een veelvoud van het aantal in België. ,,Maar als de trend doorzet, belandt de soort ook hier over een paar jaar op de Rode Lijst'', zegt woordvoerder Albert de Jong van Sovon Vogelonderzoek. 

Bij ons kampen meeuwen met dezelfde bedreigingen als bij de zuiderburen. Dat er hier zoveel meer zitten, komt vooral doordat wij een langere kustlijn hebben: van de Zeeuwse eilanden tot de Waddeneilanden broeden kolonies. Ook hier vinden ze echter steeds minder voedsel en rukt de vos op. 

Juist die bedreigingen leiden er volgens onderzoekers toe dat meeuwen naar de stad trekken. Waar ze vuilniszakken kapot pikken en ijshoorntjes aanvallen. De Jong: ,,De meeuw heeft de stad als biotoop ontdekt. Maar kun je de meeuw daar de schuld van geven? Je kunt het ook omdraaien: wij hebben ervoor gezorgd dat hier meer eten voor ze te vinden is.'' 

Overigens is het volgens de vogelonderzoekers maar de vraag of de overlast van meeuwen in steden daadwerkelijk toeneemt. Met meeuwen is het net als met hangjongeren: een klein groepje lijkt het te verpesten voor de rest. Van Muylen: ,,In veel gevallen gaat het om een paar stoutmoedige overblijvers, die een specialisme hebben ontwikkeld.'' Zoals het zich storten op frietjes.